7. Sınıf Matematik Oran ve Orantı Konu Anlatımı

Oran Orantı

İki çokluğun karşılaştırılmasına oran, iki oranın eşitliğine orantı denir.

Örnek : Mert’in boyu 155 cm, kardeşininki 140 cm ise kardeşinin boyunun, Mert’in boyuna oranını bulalım.

Çözüm : Kardeşinin boyu/Mert’in boyu = 140/155 = 28/31’dir.

Örnek : 3/5 = 9/15 ifadesi bir orantı mıdır?

Çözüm :  7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-1olduğundan bu bir orantıdır.

Orantı Çeşitleri

1 kg elma 2 TL ise 5 kg elma aldığımızda kaç TL ödeneceğini miktar ve fiyata bağlı olarak tabloda gösterelim.

7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-2

Miktarın fiyata oranı 1/2 ‘dir.

7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-3

Orantıda terimlerin çapraz çarpımı birbirine eşittir.

1 . x = 2. 5

X = 10

Aynı sonuç kesirlerin denkliğinden yararlanarak da bulunur.

7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-4

  1. Doğru Orantı : Bir orantıdaki iki çokluktan biri 2, 3, 4, … kat artarken diğer çokluk da 2,3,4, … kat artıyorsa ya da biri belli oranlarda azalırken diğeri de aynı oranda azalıyorsa bu orantıya doğru orantı denir. X ve y birer değişken olmak üzere aralarında y = mx bağıntısı vardır.

Örnek : 2 kg yoğurtta 120 g karbonhidrat bulunmaktadır. Aynı yoğurdun 500 g’ında kaç gram karbonhidrat vardır.

7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-5

  1. Ters Orantı : Bir orantıdaki iki çokluktan biri 2, 3, 4, … kat artarken diğer çokluk 2, 3, 4, … kat azalıyorsa bu orantıya ters orantı denir. X ve y birer değişken olmak üzere aralarında x.y=m bağıntısı vardır.7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-6

Örnek : Bir işçi bir işi tek başına 12 günde tamamlıyor. Aynı koşullarda aynı işi 6 işçi kaç günde tamamlar?

7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-7

  1. Bileşik Orantı

Değerleri eşit üç veya daha fazla orandan oluşan orantıya bileşik orantı denir.

Genel olarak  7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-8

Örnek : 6 işçi günde 4 saat çalışarak 100 m2 kaldırım döşemektedir. Aynı hızla çalışan 4 işçi 200 m2 kaldırım döşemesini günde kaç saat çalışarak yaparlar?

Çözüm : 7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-9

  1. Aynı birimler alt alta yazılır.
  2. Üçlü orandan biri kapatılarak diğerlerinin artıp azalmasına göre orantı çeşidi yazılır.
  3. Ters orantı ile bilinmeyenin üstündeki sayı; doğru orantının altındaki sayı işaretlenir.
  4. İşaretlenen sayılar çarpılıp diğerlerine bölünürse bilinmeyen bulunur.

Örnek : x ile y doğru orantılıdır. X = 4 iken, y = 20 ise, x = 6 iken, y kaç olur?

Çözüm : Doğru orantılı olduğundan y = mx’dir.

Yerine değerleri yazılırsa orantının sabiti bulunur. Cümlenin ikinci yarısında sabit sayı yazılarak y bulunur. Şöyle ki;

7-sinif-oran-oranti-konu-anlatimi-10