LYS Dil ve Anlatım Anlatım Türleri Testleri 2

İki çeşit bileşik eylem olduğunu daha önce görmüştük. Ad soylu bir sözcükle “etmek, olmak, eylemek" yardımcı eylemleri yan yana geldiğinde hece düşmesi ya da ses türemesi gibi herhangi bir ses değişmesi oluyorsa bunlar bitişik; olmuyorsa ayrı yazılır. Kurallı bileşik eylemler tezlik, yeterlilik, sürerlik, yaklaşma her zaman bitişik yazılır: gelivermek, yapadurmak, olagelmek, düşeyazmak... Bu parçada başvurulan anlatım yolları aşağıdakilerin hangileridir?  

Çamlıbel’in şiirlerinde, başkalarının düşündüğünün aksine kendini beğenmişliğin, bencilliğin ötesinde, bu durumu besleyen sert, öfkeli bir kişilik de belirmektedir. Mağara şiirinde; şair, kalbini bir mağaraya hapsedilmiş azgın bir kurda benzetir. Her türlü şiirinde sevdiğini “canavar,” “kahraman”, “korsan”, “çoban” gibi sevdiğini söyler. Firari'de aşkının sevdiğini “canavarlar gibi” takip edeceğini belirtir. Ayna'da sevgilisinden yoksunken, “baykuşta göz, yılanda diş, aslanda pençe” olduğunu dile getirir. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerîn hangisine başvurulmuştur?  

Göz alabildiğine uzanan şehirde tek bir ışık bile yanmıyor, dev bir kaplumbağa gibi başını içine çekip kabuğunun karanlığına kapanmış şehir. Kar, gökyüzünün derinliklerinden yüklendiği gizli bir ışıkla usulca yağıyor. Yumuşak kar tanelerinin fısıltısından başka ses yok. Pencerelerin köşeleri buz tutmuş. Soğuk, bir kesiğe değen tuz gibi, dokunduğu yeri yakıyor. Sokaklar ıssız. Karla ; kaplı damlardan beyaz ışık yansıyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?  

Bir araya gelen kuşlar kendilerine bir hükümdar seçmek isterler. İçlerinden hüthüt kuşu zaten bir hükümdarları olduğunu, ancak onu arayıp bulmaları gerektiğini söyler. Adı Simurg olan kuşu birlikte aramak için kuşların binlercesi yola düzülür. Aylar, hatta yıllar geçer. Kuşların çoğu ölür bu yolculukta. Hayatta kalan otuz kuş (Simurg, Arapça otuz anlamındadır) sonunda gerçeği anlarlar: Onca zamandır aradıkları ve sonunda buldukları Simurg, kendileridir. Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?  

Japonca yapı bakımından bitişken dillerdendir. Altay dilleri ile arasındaki bu yapı benzerliği kimi bilim adamlarına Japoncanın Altay dillerinden olduğunu düşündürür. Klaproth ve Siebold bu görüşü ilk savunanlardandır. Daha sonra aynı düşünceye Schott (1958), De Rosny (1960) ve Japoncayı çok iyi bilen J.Haffmen (1963) da katılır. Başka bilim adamlarının da bu akrabalığı savunmalarına karşın Japoncanın Altayca içindeki durumu kesinlik kazanmadığından hâlâ tartışılmaktadır. Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?  

Akşam serinliği başladığında mahallelere, kasaba ve köylere dağılırlar. Daha mahallenin ucundan, köyün girişinden basarlar yaygarayı: "Dondurmam kaymak!" Kapı önlerinde, saçak gölgelerinde, çeşme başlarında sabırsız bekleyen, avuçlarının teriyle ıslanan banknotları, demir liraları sımsıkı tutan çocuklar bu sesi duyar duymaz, aman Allah, çığlığı basar ve tozu dumana katarak cayırtılarla gelen dondurmacının yoluna çıkarlar. Bir curcuna, bir telaş ve yarıştır alır gider. Bir külah dondurma alabilmek için birbirini çiğner çocuklar. Bu parçada ayrıntıların seçilmesinde yararlanılan duyular, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?  

Gitmeden önceki son günler, mahallemize ait ufak tefek şeyleri bile ne kadar önemsediğimi fark ettim. Etrafı kalın duvarlarla çevrili sevimli ahşap evler, her sabah bağırarak tatlı bir telaş içinde bizi uyandıran sütçü, etrafa burcu burcu kokular yayan Ali amcanın fırını ve asırlık çınar ağacı... Ayrılırken şöyle bir baktım da, o koca çınar, hüzünlü bir eda ile bana bakıyordu. Kim bilir belki de yas tutuyordu. Parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?  

Eskileri küçümsemeye kalkmıyorum; onların da büyüklüklerini bilirim; ancak onların en güzel sözlerinde bile, bugünkülerde katlanamayacağımız bir yavanlık vardır. Baki’nin en güzel, en sevdiğimiz beyitlerinden birini alın: “Baki çemende hayli perişan imiş varak / Benzer ki bir şikayeti var rüzgardan". Bu bizim içimizde bir şeyler uyandırıyor, derseniz, peki, doğru söylüyorsunuz. Yok, kalkar da bunda hoş bir buluştan başka doğrudan doğruya bir anlam var derseniz, ona doğru diyemem. Anlam, ancak Cumhuriyet dönemi şiirimizde vardır çünkü. Bu parçanın anlatımında başvurulan yollar, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?  

Uçmayı deli gibi isteyip de kanatlarına söz geçiremeyen sersem kuş yavrusu örneğidir nisanda insan. Yağmur sonrası, masmavi bir serinliktir üşüten. İndim mi sokağa, göz göz asmalar, köpürmüş mor salkımlar... Neşe mi neşe, diriliş mi diriliş, hürriyet mi hürriyet... Tomurcuk çıtırtısı sımsıcak. Yaprak buğusu. Çiçek düğünü. Ve ıslak toprak... Arzu ve hayal. Uzanmak ve tutmak. Başını çevirirsin camdan, ayna gibi gökyüzü ve taze, tatlı mı tatlı gün ışığı. Papatyalar çıldırmış. Sarmaşıklar şımarmış. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?        

İnsanoğlu kedilere hak ettikleri ilgiyi asla göstermez. Bu ilgi, insan türünün kendi arasında geçerli kanunları pek iyi bilen ve sahibinin önünde kuyruk sallayıp çeşit çeşit numaralar yaparak onun gönlünü çelmeyi başaran köpeklere mahsustur. Köpekler el bebek gül bebek büyütülür, ithal mamalarla beslenir, giyim kuşamlarına dikkat edilir, akşam gezintilerine çıkarılır. Kedi ise bir çeşit süstür evde. Bir vazo veya çiçek, köşe yastığı mesela... Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?