9.Sınıf Dil ve Anlatım Ses Bilgisi ve Telafuz Testleri 3

Yabancı bir kişi, Türkçenin, dil bilgisi kurallarını çok iyi öğrenebilir. Örneğin bir Rus ya da Alman, Türkiye’ye yerleşmiş, Türkçeyi öğrenmiş, Türkçe­nin dil bilgisi özelliklerini anlatan birçok kitabı oku­muş olabilir. Hatta bu konuda akademik kariyer yapıp çeşitli yayınların sahibi de olabilir. Ama bu kişi konuşmaya başladı mı ana dili Türkçe olan, bu topraklarda doğup büyüyen herkes, onun ana dilinin Türkçe olmadığını anlar. Çünkü dilin kural­ları, söyleyiş özellikleri, tonlamalar, duraklamalar, vurgular, ulamalar... kitaplarda anlatılsa da ancak çarşıda pazarda o dili konuşarak, oyun oynarken, ninni dinlerken, şarkı söylerken o dili kullanan, o dille acılarını, sevinçlerini dile getiren insanların arasında bulunarak kazanılabilecek bir yetenektir. Bu parçada anlatılanlar aşağıdaki kavramlar­dan hangisinin önemini ortaya koymaktadır?

... seslerden oluşan heceleri gerekli ses değer­lerini vererek bazı sesleri ve heceleri atlamadan, değiştirmeden doğru, güzel ve iyi anlaşılabilecek biçimde söylemektir. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bi dalda kartal var Dal kalkar kartal sarkar Kartal kalkar dal sarkar Bu tekerlemeyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Bu dizelerdeki numaralanmış yerlerin hangile­rinde ulama vardır?

Yukarıdaki parçada duraklama noktalan eğik çizgiyle (/) gösterilmiştir. Buna göre numara­lanmış yerlerin hangilerinde duraklama yerleri yanlış belirlenmiştir?

İki heceli yer adları dışında Türkçede vurgu genel­likle son hecededir.
Bu kurala göre aşağıdaki kelimelerin hangisin­de vurgu yanlış belirlenmiştir?
a) Akşam
b) Patlıcan
c) Kilim
d) İzmir
e) Öğrenci

Aşağıdaki dizelerden hangisi duraklarına yanlış ayrılmıştır?

Pelteklik, bir boğumlama kusurudur; yeterli ses eğitimi almama, konuşmaya özen göstermeme, kötü konuşanlara öykünme ya da konuşma or­ganlarındaki kimi bozukluklar nedeniyle seslerin birbirinin yerine çıkarılmasıdır. Bu boğumlama kusurunda, dil ucu ile konuşma egemendir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin han­gisinde farklı bir boğumlama kusuru vardır?

Ekler, sözcük sonundaki vurguyu kendi üzerlerine çeker. Yalnız olumsuzluk eki, vurguyu kendi üzeri­ne değil; kendinden önceki hece üzerine çeker.
Bu kurala göre aşağıdaki kelimelerin hangisin­de vurgu yanlış belirlenmiştir?
a) Cüzdanımaki paralar nereye gitti?
b) Okulumuzdan niçin ayrıldığını bilmiyorum.
c) Konuşma bir daha benimle böyle.
d) Belki o da sen gidince çok üzülmüştür.
e) Çiçekli elbisen daha çok yakışmıştı.

Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı var­dır?