Ygs Felsefe Bilgi Felsefesi Alıştırmaları 6

Pythagoras, kendisini mutlak doğruları elde etmiş biri olarak görmüyor, bilginin arayıcısı ve bilgelik aşığı olduğunu, yani “philosophia" olduğunu söylüyordu. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi filozoftan beklenmeyen bir davranıştır?  

Sanat eserlerinde duygular, birtakım ölçü ve kalıplara dökülerek daha derin ve daha zengin bir biçimde aydınlığa kavuşmuştur. Tatlı ve başıboş hayallerimiz, ölçülü ve mantıklı bir düzen altına alınmıştır. İnsan gururunun körlüğünü veya aşkın verdiği sahip olma hırsını herkes tatmıştır. Ama birincisinin trajik anlamını Oedipus gibi bir eserde görmek için bir Sophokles, İkincisini Othello'da gözler önüne sermek için ise bir Shakespeare gerekir. Böylece durmadan şekil değiştiren duygularımız, ölümsüz bir kalıba girer. Karanlık, bulanık ve karışık bir ruh hali, bir şiirde, romanda veya piyeste sanki hep öyle kalacakmış gibi sonsuz bir aydınlığa ulaşır. Parçadan yola çıkarak sanat ile ilgili aşağıdaki genellemelerden hangisine ulaşılabilir?  

"Tanrı’nın ve kutsal kitabın söylediği her şey doğrudur. Aklın görevi bunu tartışmadan kabul etmektir." düşüncesine sahip olan bir birey İçin, aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Sanat etkinliğinde de bir bilgi olayı, bir suje - obje ilgisi söz konusudur. Ancak burada, objeye yaklaşan ve onu kendine göre yorumlayan özgün bir sanatçı sujesi vardır. Örneğin, ressam bir insan portresini yaparken, onu çizgi ve renk gibi sanat öğeleri ile kendine özgü yorumlar. Böyle öznel bir yorumu heykeltraş mermer ve bronzla, şair de kelimelerle yapar. Parçadan çıkarılabilecek temel yargı aşağıdakilerden hangisidir?  

Bütün sanatların temeli duyusaldır; bunların çekiciliği duyusal olmalarından ileri gelmektedir. Bir eseri güzel yapan, muhakkak ki kompozisyondur; ama bizi duraklatan, meyvenin sarısı, denizin mavisi, ağacın yeşilidir. Duyuların getirdiği algılarla vücudumuz canlanır. Etrafa alışıp donuklaşmış gözler, bir tabloya bakarken yeniden keskinleşir, kusursuz, dikkatli ve hassas olur. Resim ve müzik bizi soyut imkanları içinde değil, görüp işittiğimiz şeylerin somut gerçekleri içinde yaratır. Bu anlatımdan aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir?  

Teknik bilgi, esasta kendisine dayanılarak bir ürünün üretilebileceği bilgidir. Bilimin doğa hakkında bize sağladığı mükemmel bilgi birikimine dayanılarak yapılan uygulamalar, teknoloji adı altında ifade edilir. Paragrafa dayanılarak teknoloji ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?          

Anatole France “Edebiyat, zamanımız dünyasının haşhaşı ve esrarıdır.” demiştir. Daha yerinde olarak edebiyat yerine müzik de diyebilirdi. Hapsedilmiş ihtirasların nasıl taştığını görmek için insanın modern bir konser salonunda orkestra coştuğu anda dinleyicilerin yüzüne dikkatle bakması yeter. Dinleyicilerin pek çoğunun kelimelerle söyleyemeyeceği, söylemekten utanacağı, bastırdığı duygularını müzik dile getirmektedir. Farklı duygular, gündelik hayatın kaba veya meşgul bir hale getirdiği düşünce incelikleri, söylenmesi çiğ kaçacak sözler, hepsi sanatla canlanır. İşte bu sebepler yüzündendir ki sanatsever için sanat, hayattan bir kaçıştır. Parçada sanatın özellikle hangi yönüne dikkat çekilmektedir?  

“Benim felsefeyi alaya aldığımı sanmak, bir hata olur. Hayır ben felsefeden yanayım, ama aşağıdan, yeryüzünden, emeğin süreçlerinden gelen, doğa olaylarını inceleyerek doğanın güçlerini insanın hizmetine sunan bir felsefeden yanayım. İnanıyorum ki, felsefe ve düşünce, ayrılmaz bir şekilde çabaya bağlıdır. Oturmuş, yatmış, hareketsiz bir durumda bulunan felsefeden ve düşünceden yana değilim. Felsefe için gerekli olan, varolanı yorumlamak değil, değiştirmektir.” Aşağıdakilerden hangisi, bu düşünürün felsefe ile ilgili düşüncelerine aykırıdır?  

I. Dogmatiktir. II. Objektiftir. III. Mutlak kesinlik taşır. IV. Eleştiriye kapalıdır. V. Olgulara dayanır. Yukarıdaki yargılardan hangileri dini bilginin özelliklerini taşır?                  

Althusser’e göre felsefenin yöntemi ve konusu, biliminkinden oldukça farklıdır. Felsefe, tez ileri sürer. Bu tezlerin doğruluğu ve yanlışlığı söz konusu değildir. Bu tezler, tam anlamıyla bilimsel ispata elverişli değildir. Parçada felsefi bilginin hangi özelliğine dikkat çekilmektedir?