Bu, ihtiyar gibi bel vermiş bir çatı; çatıda yü­zük oyun dizilmiş kiremitler ve baykuş gibi tü­nemiş bir baca. Duvarları parça parça tenekelerle kaplanmış kondunun. Duvarın iki başında iki pencere. Pencerelerdeki yağ te­nekelerinde açmış allı morlu çiçekler. Çiçek­lerin ardından naylon perdeler. Ortada sokak kapısı. Tek kanat, daracık. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Köyde yaşayan yoksul aileler, kentte yaşayan yoksul ailelerden birçok ayrılık gösterir. Köyde yaşayan yoksul aile yazgısına boyun eğmiş gi­bidir. Oysa kentte yaşayan yoksul aile, kent yaşamının bolluğu, zenginliği ile her gün karşı karşıya gelir. Dolayısıyla maddesel ve ruhsal yoksunluğun bilincine daha çabuk varır; yaz­gısını doğal karşılayamaz. Köy töresinin bas­kısından kurtulan insanların yokluğa ve mutsuzluğa tepki göstermeleri ya da suça itil­meleri daha kolay olur. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir ta­nımlama yapılmıştır?

Ne kitaba, ne okula, ne de öğretmene gerek­sinimi olmayan bir öğrenme türü varsa; o da duygusal öğrenmedir. Duygusal öğrenme, üzerinde çok düşünmediğimiz, kendiliğinden gerçekleşen bir öğrenme türüdür. Küçükken bir kedi tarafından tırmalanmış bir çocuk, ileriki yaşlarda kedi görünce korkuya kapılır. Ma­tematik dersinde bir soruyu yapamayan bir öğrenci, öğretmeni tarafından aptallıkla nite­lenirse çocukta bir acizlik, yetersizlik duygusu uyanır. Bu olaylar duygusal öğrenmenin tipik biçimleridir. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

Sen kocaman çöllerde bir kalabalık gibisin, Kocaman denizlerde ender bir balık gibisin. Bir ısıtır, bir üşütür, bir ağlatır, bir güldürür; Sen hem bir hastalık hem de sağlık gibisin. Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakilerden hangisine yer verilmiştir?

Bir ülkenin gelişmişlik düzeyini belirten en doğru gösterge bebek ölümleridir. Ülkemizde yapılan araştırmalara göre doğan her 1000 çocuktan 112’si bir yaşına varmadan ölmek­tedir. Bebek ölüm hızı, kimi Asya ve Afrika ül­kelerinde binde iki yüzün üstündedir. Oysa gelişmiş ülkelerde bebek ölüm hızı, örneğin İsveç’te binde 8.3, Batı Almanya’da binde 21, ABD’de ortalama binde 6’dır. Pakistan’da binde 124, buna karşılık Hindistan, Tunus, Madagaskar gibi yoksul ülkelerde Türkiye oranından çok düşük, binde 60 dolayındadır. Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerin hangisinden yararlanılmamıştır?

Romancının kurduğu dünya evrenseldir. Bal- zac, Fransız insanını yazmış, Fransız toplu- munu anlatmıştır. Fakat ortaya koyduğu değerler tüm insanlığı ilgilendirmektedir. Ande Billy, “Uygarlığı oluşturan malzemeyi ilk kez bulup ortaya atan Balzac olmuştur.” derken bunu belirtmek ister. Balzac, bunu yaparken bir Fransız insanı modeli aramamıştır; kendisi zaten Fransız’dır. O, önündeki topluma bak­maktadır ve roman dünyasını kurmaya çalış­maktadır. Bu parçanın anlatımında anlatım yöntem­lerinden hangisine başvurulmuştur?

Roman çağımızın önde gelen sanatlarından- dır. Sinemanın büyük atılımı ve ardından tele­vizyonun yaygınlaşması, “Roman ölüyor, roman ölüm döşeğinde” gibi sözlere yol aç­mışsa da, roman, yine de serpilip gelişerek yoluna devam etmiştir. Roman geliştikçe si­nema ve televziyona kaynaklık etme görevini üstlenmiştir. Romanın son yıllardaki atılımı ise gerçekten baş döndürücü olmuş; yayımlanan romanları izleme imkânı bile kalmamıştır. Ne­redeyse Pappini’nin sözünü ettiği “Roman Fabrikası” kurulmak üzeredir. Fabrikasyon di­yebileceğimiz “çok satan” maceraya dayalı yüzeysel romanların, hemen hemen bütün ki­tapçı vitrinlerini tuttuğu günümüzde sanat de­ğeri ve derinliği olan romanların gördüğü ilgi ne yazık ki hak ettikleri oranda değil. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Bir köy ilkokulunda okumamışsanız, sabahları şehirden gelen öğretmeni karşılamanın heye­canını da bilmezsiniz. Biz köy çocukları, her sabah bir şölene dönüştürürdük öğretmen karşılamayı. Buna, “öğretmen almaya gitmek” derdik. Öğretmenimiz, yakın bir köye kadar minibüsle gelir, oradan okula yürürdü. Ve biz her sabah, kimi zaman ellerimizde güller ve kır çiçekleriyle kızıl ter içinde öğretmemimizin yo­luna koşardık. Yarış ederdik, kim önce ulaşıp çantasını, eşyasını alacak diye. Öğretmenin çantasını taşımak tarifsiz bir zevk ve büyük bir ayrıcalıktı. “Günaydın öğretmenim” diye ba­ğırırdık hep bir ağızdan. Etrafını sarar, ayakla­rına dolanırdık öğretmenin. Okula gelene kadar heyecanla ve merakla onun söyleye­ceklerini dinlerdik her sabah. Öğrenciliğimizin en renkli zamanlarıydı bu ‘öğretmen alma’lar... Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

Mecaz, dili zenginleştiren, duygu ve düşün­celerin kapsamını genişleten, bir ifade şekli­dir. Kelimeler, mecazlarla, kendi anlamlarının dışında yeni yeni anlamlar kazanır ve dilin ge­lişip şekillenmesinde önemli bir rol oynar. Sa­natçılar mecazlar sayesinde yeni ve zengin imajlar yaratarak üstün bir ifadeye ulaşırlar; çağrışım zenginliği meydana getirerek söze kuvvet, güzellik ve canlılık verirler. Günlük ha­yatımızda bol bol kullandığımız “hayatım, canım, şekerim, tatlım, gülüm, çiçeğim vb.” sözleyişler mecazdır. Çünkü bu sözleri kendi anlamlarında değil, başka anlamlarda kullanı­yoruz. Bu sözlerle, o kimse arasında bir ilişki kurup sevgimizi, samimiyetimizi, ona bağlılı­ğımızı ifade ediyoruz. Bu parçanın anlatımında kullanılan yön­temler aşağıdakilerin hangisinde verilmiş­tir?

Eski İstanbul dendiğinde... Benim çocuklu­ğumda Türkiye’nin nüfusu 15 milyondu, İs­tanbul’un nüfusu da 750 bin... Karaköy Köprüsü’nden Kadıköy’e kalkan vapurlarla, Haliç’e kalkan vapurlar İstanbul’u iki zıt dün­yaya ayırırdı: Kadıköy vapurlarına tüketimde çağdaşlaşmış fötr şapkalı erkeklerle, son moda giyimli genç hanımlar binerlerdi. Haliç vapurlarına ise eli sepetli, yoksul giyimli genç insanlarla; takkeli, beyaz sakallı İhtiyarlar ve siyah çarşaflı ama peçesiz kadıncıklar... Ka­dıköy vapurlarının yolcuları, genellikle üst düzey ailelerin bireyleriydi... Bürokratik kesi­min çocuklarıydılar yani... Haliç vapurlarının yolcuları ise “ayak takımı” da sayılan halkın kendisiydi. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

İnsanlar, yaşamları boyunca sergiledikleri temel davranışların önemli bir bölümünü yine okul öncesi dönemde kazanıyorlar. Okul ön­cesi eğitimden yararlananlar, sonraki eğitim kademelerinde ve yaşamda yararlanmayan­lara göre çok daha başarılı oluyorlar. Okul ön­cesi eğitim, Avrupa ülkelerinin çoğunda zorunlu. Okullaşma oranı da yüzde 90 ile 100 arasında değişiyor. ABD, Japonya, Rusya, Çin ve daha pek çok ülkelerde yine çok üst dü­zeylerde. Peki okul öncesi eğitim dünyada bu kadar önemli ve yaygınsa Türkiye’deki ko­numu ne? Rakamlar korkunç! Türkiye gene- yüzde 6.4 yani her yüz çocuktan ancak 6's okul öncesi eğitimden yararlanabiliyor. Böl­gelere göre bakıldığında ise ortaya çok daha vahim bir tablo çıkıyor, işte veriler: Karadenız 4.4, Doğu Anadolu 2.3, Güneydoğu Anadolu 2.8, Akdeniz 7, Marmara 7, Ege 10, iç Ana­dolu 7... Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerde' hangisine ver verilmemiştir?

Siyah şemsiyesini açınca serin akşam Yıldızlar köy üstüne uzattı kollarını Bu dizelerde “akşam” ve “yıldız” kavramlarına insan kişiliği kazandırılmıştır. Böyle bir anlatım yolu aşağıdakilerin han­gisinde vardır?

“Bu çocuk gerçekten çok zeki, fakat bir de şu yalan söyleme alışkanlığı olmasa!” cümle­siyle aşağıdakilerden hangisi arasında an­latımda başvurulan yol bakımından bir benzerlik vardır?

John Steinbeck, Yaşar Kemal ve Amin Maalouf gibi yazarları okurken, dünyanın sağladığı sonsuz olanaklar dizisi içerisinde bir düş ge­zisine çıkar ve evreni, evrenin içerisindeki ak­törleri başka bir gözle değerlendirebiliriz. John Steinbeck’in kitaplarında, endüstri öncesi Amerika’nın büyük değişimleriyle, yeni çağı haber veren büyük dönüşümlerle, renksiz ki­şilikleri büyük kahraman ya da canavarlara dönüştüğü ilginç masalsı kahramanlarla kar­şılaşırız. Yaşar Kemal ise, Çukurova’nın bere­ketli ve acı dolu topraklarından kopan o bin bir efsane ile yüklü yaşamını, yoksulluk ve acıyı, hastalık ve güçsüzlüğü, zulmü, haksız­lığı, arka plandan çıldırmış verimlilikteki do­ğaya uygun muhteşem bir dille anlatır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

insanların geçmişle bağlarını koparmamış ol­malarının en güzel örneklerini teşkil eden tarihi roman olgusu, tüm dünyada olduğu gibi ül­kemizde de kendini kabul ettirmiş ve ayrıca bu arada anı - roman denilen bir edebiyat türü de varlığını hissettirmeye başlamıştır. Bu ko­nudaki çalışmaların en güzellerini Ayşe Kulin vermektedir. Onun “Sevdalinka” ile başlattığı anı - roman yazarlığı, daha geçtiğimiz aylarda satışa sunulan ve baskı adedi kısa bir sürede yirmileri geçen “Füreya” ile doruk noktasına ulaşmıştır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki yön­temlerden hangisine başvurulmuştur?

İnsanoğlunun mutluluk arkasından koştuğunu sanırlar, oysaki asıl ereği sevinç, şu filozofla­rın söylediği, bilmekten doğan sevinçtir. Pas­cal: “Evren, kişiyi ezse de kişi evrenden uludur; ezildiğini, evrenin üstünlüğünü bilir; evren ise bunu bilmez” diyor. Kişilerin en ür­keğine, canını en sevenine bakın, en yılınç, en öldürücü doğruları öğrenmek dileğini onda bile bulursunuz. Bu parçada yazarın Pascal’dan bir alıntı yapmasının nedeni aşağıdakilerden hangi­sidir?

Saçlarına takmış bir mor menekşe
Gözlerinde neşe, kalbinde neşe
Yüzünü çevirmiş doğan güneşe
Bir bahar çiçeği şu Rodoplu kız
Bu dörtlüğün anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Tarihi şahsiyetler; sanatçılar, fikir ve bilim adamlarından farklı olarak, içinde bulunulan siyasal yapının temellerinin atılmasında belir­leyici olmuş kişilerdir. Bu anlamda Picasso veya Einstein tarihi şahsiyet değil, XX. yüzyı­lın önemli bir sanatçısı ve bilim adamıdır. Buna karşılık George Washington, Charles de Ga­ulle, Mahatma Gandhi tarihi şahsiyetlerdir. Esas olarak kendi toplumları içinde anlamı olan şahsiyetlerdir bunlar. Bu parçanın anlatımında ağır basan yön­temler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

Bu bölgedeki bataklıklar yaz aylarında fıkır fıkır kaynar, kirli, pistir. Kokudan yanına yakla­şılmaz. Çürümüş saz, çürümüş ot, ağaç, kamış, çürümüş toprak kokar. Kışınsa çarşaf gibi açılır. Bataklıklar geçildikten sonra tekrar sürülmüş tarlalara gelinir. Toprak yağlı ışıl ışıl dır. Bire kırk, bire elli vermeye hazırlanmıştır. Sıcacık, yumuşacıktır. Bu mevsimde ara sıra karga sesleri duyarsınız bu düzlüklerde gezi­nirken. Bu parçanın anlatımında hangi duyu orga­nıyla ilgili ayrıntıya ver verilmemiştir?