9.Sınıf Dil ve Anlatım Paragraf Bilgisi Testleri 5

Dil incelemelerinde, yazı diliyle edebî dilden aynı şeymiş gibi bahsedilmiştir. Türk dilcilerine özgü bu hata, daha büyük bir hata doğurdu. Yazı dili or­tak dilin yazı ile ifadesi olduğu için, edebî dilin de halk diline yaklaşması gerektiği sonucuna varıldı. Edebî dil; tıp dili gibi, hukuk dili gibi, matematik dili gibi özel bir dildir. Bunları anlamak için o uzmanlık alanıyla ilgili özel bir kültüre ihtiyaç vardır. Bu parçada yazar aşağıdakilerin hangisinden yakınmaktadır?

Yazarların ölümünden sonra günlükleri, mektup­ları yayına hazırlanırken denetlenmelerine çok karşıyım. Yazarın çekinmeden sakınmadan yaz­dığını, onun adına süzgeçten geçirmek, özlük haklarına müdahale etmek değil midir? Günlükler, mektuplar yazarı kamuoyuna, okurlarına iç dün­yasıyla gösteren aynalardır. Yazar bir bütündür; eksikleriyle, zaaflarıyla, yücelikleriyle. İnsan ger­çeğini kabullenmeliyiz. Editör dediğimiz insanlar, bazı bölümleri çıkararak onu daha saygın bir hâle getirdiklerini sanırlar.
Bu sözleri söyleyen kişi aşağıdakilerden han­gisine karşıdır?

Şiir kitaplarının eleştirisinde karşılaşılan güçlükler ne ise aynı güçlüklerle tarih kitaplarının eleştirisin­de de karşılaşılıyor. Bazıları, tarih ve şiir kitapları­na nereden el atacaklarını bilmiyorlar. O kitaplarla kendi zihinleri arasında bir bağ kuracak olan ipin ucunu bir türlü ele geçiremiyorlar. Daha başkaları kitaplara, çeşitli devşirme ve birbirine uymayan öl­çütlerle saldırıyorlar. Pek az insan, o kitaplar hak­kında kitapların niteliğine uygun düşen tek kriteri bulup doğru bir yargıya varabiliyor. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarıla­bilir?

İnsanlar yaşlandıkça geçmişe döner, eski günle­rini, çocukluklarını daha iyi anımsarlarmış. Bense neredeyse hiç anımsamıyorum çocukluğumu. Ço­cukluk anılarım, kendi hatırladıklarım değil, baş­kalarının bana anlattıklarıdır. Anlatılanlar ise öyle ürkütücü, şimdiki kişiliğime öyle aykırı ki çocuklu­ğumu anımsamak işime gelmiyor. Bende kusur görmek istemeyen sevgili ninem bile bana bakar bakar, “Çok acayiptin, çok acayip!” derdi. Bu parçada belirtilenler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Dilimize eskiden Arapça sözcükler giriyordu. Gü­nümüzde ise Türkçe, Batı dillerinin istilası altın­dadır. Her gün Türkçeye bir sürü yabancı sözün ellerini kollarını sallayarak gelip yerleştiğini gö­rüyoruz. Bu sözcüklerin Türkçe karşılıkları yok, demekle iş bitmez. Yabancı sözcüklerin Türkçe karşılıklarını bulmak için çalışmak gerekir. Bu iş de hepimize düşer. Çünkü dilin, bizim onu kullan­mamızın dışında ayrıca bir varlığı yoktur. Bu parçanın yazarı aşağıdakilerden hangisinin yapılması gerektiğini savunmaktadır?

Bir toplumun dili o toplumun geçmişinin, geçmiş­teki sosyal ve ekonomik yaşamının müzesi gibi­dir. Sözcüklerinde, deyimlerinde, atasözlerinde eski dönemlerin izlerini sergiler. Ayrıca, yaşanmış olayların öykülerini de yansıtır. Bugün biz bir ulu­sun söz varlığını inceleyerek önceki dönemlerde kullanılan pek çok özelliği, dildeki kalıntılardan çı­karabiliriz. Bu paragrafta aşağıdakilerin hangisi üzerinde durulmaktadır?

Teknolojik gelişmeler, sosyal hayatımızın yapısın­da önemli değişiklikler yapmıştır. Bu değişikliklerin toplumu nereye götüreceğini önceden kestirmek de zordur. Bugünkü teknolojinin “iyi yaşama” bakı­mından bize sağladığı büyük yararlar yanında sı­kıntılar getirdiğini, sosyal bunalımlara yol açtığını da yadsıyamayız. Bu paragrafın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?

Türk şiirinin en özgün kişiliklerinden biri olan şair, çağdaş Batı şiiriyle eski Türk şiirinin bileşimini ger­çekleştirerek modern Türk şiirinin kurucularından dır. On sekiz yaşında gittiği Paris’ten “mektepten memlekete” sloganıyla Batı hayranı bir şair olarak değil, geçmişimizin bütün kültür mirasına sahip çı­kan Batılı bir Türk şairi olarak yurda dönmüş bu mirasın göz kamaştıran bütün zenginliklerini ta­rih, vatan, aşk, müzik, din, tabiat gibi kavramların potasında kaynaştırarak kendi şiir anlayışı içinde bütünleştirmiştir. Bu parçada sözü edilen şairle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

İnsanın içinde yaşadığı çevre ve onu yetiştiren insanların özellikleri bunda etkilidir. Her dönemin çevresel faktörleri farklı olduğu için insanların da bakış açıları farklı farklıdır. Bir başka önemli et­ken de kişinin aklı ve bunu kullanma yeteneğidir. Dünyaya bakış açımızı belirleyen, doğuştan sahip olduğumuz ve her insanda farklı olan akıldır. Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine kar­şılık olarak söylenmiş olabilir?

Sanatın özünde, anlamaya çalışmak vardır. Her şeyin anlaşılabilir olduğu, matematiksel kesinliğe sahip bir dünyada sanat olamazdı ya da günlük raporlara dönüşürdü. Varlıkların, toplumsal ilişkile­rin anlaşılmazlığı doğurdu sanatı. Gerçeği olduğu gibi yansıtmak ya da anlatmak olsaydı sanatın ge­reği, fotoğraf makinesinin olduğu bir çağda resim sanatından söz edilemezdi ya da bir ses alıcı, en büyük sanatçı olurdu. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?