9.Sınıf Dil ve Anlatım Paragraf Bilgisi Testleri 4

Şimdiye kadar Türk halk bilmecelerine verilen önem, nedense herhangi bir halk eğlencesine ve­rilen önemden öteye geçmemiştir. Halk edebiyatı ürünleri arasına konulmayan, bununla beraber halk şiirinin en derin özelliklerini taşıyan bilmece­lere bizde yalnız vilayetlere ait tarihlerde, müzelik kitaplarında rastlanmaktadır. — : Bilmeceler uzun kış gecelerini neşelendiren basit zekâ oyunlarıdır. Bilhassa çocuklar bilmecelerden çok hoşlanırlar. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akı­şına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmeli­dir?

……Çünkü bunlar ya ciddiye alınmayacak zır­valardır ya da birtakım dar görüşlülerin ifadeleri. Birincilere, bilirim, kimse kulak asmaz. İkincilere gelince bunlar üzerinde de konuşmak boşunadır. Ne söylersem söyleyeyim, ne o eleştirenlerin dü­şüncelerini değiştirebilirim ne de onlara inanan, onlar gibi düşünen okuyucuların. Bu sözlerimden, sakın, benim kötü şiirlerim yoktur, kim aleyhimde söylerse haksızdır gibi bir anlam da çıkarılmasın. Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

(I) Yetişkin bir insanın günlük su ihtiyacı ortalaması iki buçuk litredir. (II) Yiyeceklerdeki su da buna dâhildir. (Ill) Bu maddeler ve özellikle su, prote­in, vitaminler ve mineraller eksik alınırsa önemi hastalıklar ortaya çıkar. (IV) Yağlar, az miktarlar ile yüksek enerji veren besin öğeleridir. (V) Kar­bonhidratlar, vücuda enerji sağlayan ve yiyecek­lerimizde en çok bulunan besin öğeleridir. (V) Yağ ve karbonhidratların ihtiyaçtan fazla alınması, şiş­manlamaya sebep olur. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikine: paragraf hangi cümleyle başlar?

…..O, sanatın isteklerini her şeyden önce göz önünde tuttuğu ölçüde başarı kazanacaktır. Balzac, romanlarında toplumun türlü dertlerini deşer, türlü çirkinlikleri, kusurları ortaya koyar, dolayısıyla toplumun kafaca, ahlakça iyileşmesine yararlı ol­muştur ama bu romanlarını sırf bunun için yazma­dığına hiç şüphe yok. Maksadı roman yazmaktı. Öte yandan bir Marcel Proust’un romanlarında bir topluma böyle bir akıl hocalığı eden taraf yoktur. O da roman yazmaya çalışmıştır. Tüm büyük sanat­çıların temel hedefi her şeyden önce sanattır. Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

(I) Tutkulaşmış bir düşünce kişinin içinde kalabilir mi? (II) Kalsa da o insanın içi hiç rahat eder mi? (III) Her doğru söylenilmezmiş, öyle doğrular var­mış ki söylenilmemesi daha iyiymiş! (IV) İnanmam öyle şeye. (V) Bir kimse bir doğruyu buldu mu saklayamaz, dayanamaz, ağzından çıkarıverir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi­sinin yerine “İnsanoğlu doğruya ulaştığı zaman onu içinde tutamaz ve herkesle paylaşmak ister.” cümlesi getirilirse parçanın anlam akışı değişmez?

(I) Vakit öldürmek için okuyanları bir yana bırak­tıktan sonra geri kalan okuyucuyu, eline hiç kitap almayanlara bakarak üstün sınıfa ait saymak da yanlış olur. (II) Kitap okumak başlı başına üstün bir dereceye erişmiş olmayı belirtmediği gibi kitap okumamak da kafasızlık değildir. (III) Okuma­yı sevmeyen her insana zihin yoran işlerle ilgisi yok, kafası işlemiyor, diyemeyiz. (IV) Çünkü böyle kimselerin dünya görüşleri zaman zaman garip ve değişik olsa bile tamamen kendi eserleridir. (V) Ayda yılda bir yazı okuyan, hatta hiç okumayan bu insanların fikirleri çoğunlukla taptaze ve açık olur.

(I) Bir ağaç gövdesinin gözle görülen dış yüzeyine kabuk denir. (II) Genç ağaçlarda düzgün olan ka­buk, ağaç yaşlandıkça gerilir. (III) Her ağaç türü­nün kendine özgü bir çatlama biçimi olduğundan bu çatlaklar aracılığı ile ağaç türleri kolayca tanı­nabilir. (IV) Gerilirken değişik biçimlerde ayrılır ya da çatlar. (V) Gürgen ağacının kabuğu kolayca ve düzgün olarak gerilir, oysa çınar ağacının kabuğu çok az esner. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlam­lı bir bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri yer değiştirmelidir?

(I) Karıncaların zararlı ve can sıkıcı canlılar oldu­ğunu düşünen insanlar vardır. (l\) Karıncaların ya­şam biçimini gözlemlemek ilginçtir. (III) Gerçekten de bir kır gezisinde sofraya üşüşen ya da evlerde mutfaklarımıza baskınlar düzenleyen karıncaların canımızı sıktığı olur. (IV) Isıran ya da sokan ka­rınca türleri de can yakabilir. (V) Ancak, karınca türlerinin büyük bir çoğunluğu yararlıdır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han­gisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

“Var Olmak” romanında en ufak bir dil sürçmesi­ne rastlamıyorsunuz. Güzel ve temiz bir Türkçe, sayfalar boyunca akıp gidiyor. Bu güzel Türkçe, hareketli bir üslupla kol koladır. Romanda, sağlam bir cümle yapısı, açık ve duru bir üslup düzeni var. Üslup, olayların akışına ayak uydurmuştur. Tas­vir yaparken bir durumu anlatırken konuşmaları naklederken tempo değişiktir. Değişmeyen şey, hepsinde de üslup özelliğini meydana getiren do­kunun aynı oluşudur. Bu parçada sözü edilen yapıtla ilgili olarak asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisi­dir?

Sanatçı, içinde yaşadığı topluma karşı bazı görev­leri olduğunu düşünmeli; sanatını sadece güzele değil, iyi ve faydalıya da yöneltmelidir. Güzel, ge­nelde iyinin içindedir. Toplumun gerçeklerini gör­mezden gelerek kendi renkleriyle yetinen bir sa­natçı çevresini daraltmış olur. Sanatçı, toplumsal sorunlara müdahalede bulunmazsa, onu elinden geldiği kadar düzeltmekten yüksünürse bireysel, yetersiz bir sanata saplanır. Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine kar­şılık olarak söylenmiş olabilir?