Çocuklar, çevresindekilerin kendilerine uzun süre ilgi göstermemelerine dayanamazlar. Karşılan­ması gereken hiçbir temel gereksinimleri olma­dığı zaman bile ağlama, çığlık atma, yaramazlık yapma gibi ilgi çekme yöntemlerine başvururlar. Çocuklar, bu davranışlarının nedenini anlayama­yan ya da sabrı taşan yetişkinlerden tepki görürler. Oysa çocuğun o andaki sorunu —. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Kültür, benzerlikleri olduğu kadar farklılıkları da içerir. Hemen hemen tüm kültürlerde ortak olan değerler normlar ve kabul görecek davranışlar vardır. Fakat aynı elemanlar kültürden kültüre farklılık gösterebilir. Örneğin — Düşüncenin akışına göre bu paragrafın sonu­na aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

Asırlar geçmiş, nesil kavgaları bitip tükenmemiş. Her çağda bir eski-yeni davası, her devirde bir genç-ihtiyar tartışması... Yeniler eskileri inkâr et­mişler, eskiler yenileri kabul etmemişler. ____ Ama meseleyi bir fikir meselesi olarak, bir edebiyat ve­ya sanat meselesi olarak ele alınca bunu bir gençlik-ihtiyarlık diye adlandırmak pek doğru olmaz. Dava, zihniyet farklarının çatışması davasıdır. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akı­şına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmeli­dir?

(I) Çağımızın yazarları mı daha ilginç geliyor si­ze yoksa geçmiş çağların yazarları mı? (II) Ya da soruyu biraz daha değiştirerek geçmiş çağların yazarları da bugünküler oranında çeker mi sizi? (III) Soruyu böylece değiştirmeye, çağdaş yazar­lara bir öncelik tanımaya beni gözlemlerim kadar deneyimlerim itti. (IV) (IV)Gördüm ki çoğunluk, özel­likle genç yaştaki okurlar çağdaşlarına, giderek günün yazarlarına daha geniş bir ilgi duyuyorlar.(V)Bu ilginin çağdaşlardan yana olduğunu, kitap satışlarıyla da ölçmek mümkün. (VI) Kitap satış­ları, çağdaş sanatçıların daha çok ilgi topladığını göstermektedir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi çıkarılırsa parçanın anlamında bir değişme ol­maz?

(I) Kimileri yıllarca bazı insanlara bağlı kaldıktan sonra onlardan uzaklaşmak isterler; ortada hiç­bir neden olmasa da yaparlar bunu. (II) Çünkü bir yerde dostluklardan da bıkılır. (III) İnsanın bir yaştan sonra başını dinlemesi, kalabalıktan elini eteğini çekmesi ruh sağlığı açısından yararlıdır.(IV)Kaldı ki dostlar arasında zamanla beliren gö­rüş ayrılıkları, yaşama biçimleri de onları birbirle­rine yabancılaştırır. (V) Gençliklerinde aynı bağın üzümünü yiyen, aynı şeylere değer veren insanlar yaşları ilerledikçe yüreklerini başka türlü soğutma­nın yollarını ararlar. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han­gisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

I. O yüzden iyisi mi, siz gün batımına doğru gelin. II.Beton yığınlarının arasında sıkışıp kalmış şeh­rin acısı yüreğinize oturur. III.Alanya’ya ilk geldiğinizde, birbiri üstüne binmiş binaları görünce içiniz sıkılır. IV.Ne de olsa, ilk izlenim önemlidir. V.Alanya Kalesi’nin ışıklarıyla kuşanmış şehri bir kez gördükten sonra, algılarınız değişecektir. Bu parçanın anlatım akışındaki bozukluğun giderilmesi için numaralanmış cümlelerden hangilerinin yer değiştirmesi gerekir?

(I) Edebiyatta değersiz, modaya uygun eserler, zamanlarında büyük ilgi görebilir. (II) Gerçek sa­nat eserleri, yazarlarını servete boğmasalar bile layık olduğu makama yükseltir. (III) Gerçek sanat eserlerinin değer ve önemleri ise her gün biraz daha iyi anlaşılır ve bu eserler, çağlardan çağla­ra taşınır. (IV) Ancak, bunların parlayışları, düşen bir yıldızınki kadar kısa sürer. (V) Bugünün tiraj rekortmenleri ve milyoner yazarları Maughamlar, Wiki Baumlar, Croninler olsa bile gerçek sanatçı­lar; Faulknerler, Kafkalar, Thomas Manlardır. Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğun gi­derilmesi için aşağıdaki değişikliklerden han­gisi yapılmalıdır?

Sevginin gücü, tüm tahminlerin üzerindedir. İnsan­ların, özellikle çocukların ve gençlerin eğitiminde, zor kullanılarak benimsetilmek istenen davranışlar kabul görmez. Zorla yaptırılamayan şeyler sevgi ile yaptırılır. Çünkü insan, hiçbir şeyi zorla kabul etmek istemez fakat sevgi ile sunulanı reddetmez. Sevgi; insanı bunalımdan, ümitsizlikten, kin ve düşmanlık beslemekten korur. Kısacası, —. Bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

(I) Yağız bir eşek üstünde ak sakallı bir ihtiyar, karısı ardından, papuçlarını eline almış yayan gidiyordu. (II) Bu kağnıların yüzü şehre yönelikti ve kağnılar o kadar yavaş ilerliyorlardı ki yürüyüp yürümedikleri ancak gıcırtılarından belli oluyordu. (III) Bir yol dönemecinde uzunca bir kağnı dizisine rastladılar. (IV) Selma Hanım, bunlardan her biri­nin bir top mermisi taşıdığını gördü, her birinde bir tek mermi... (V) Ve bazısının üstüne uykuya dal­mış bir çocuk gibi yorgan örtülmüştü. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlam­lı bir bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri yer değiştirmelidir?

(I) “Kasaba gerçekliği” denince uzun yıllar aklımı­za yalnızca Sabahattin Ali’nin “Kuyucaklı Yusuf’u geldi. (II) Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf’ta bir Anadolu kasabasını, bütün insani ve toplumsal gerçekleriyle veriyor. (III) Yarattığı insanlar, o ça­ğın, o çevrenin insanları. (IV) Birbirleriyle ilişkileri, belirli şartların biçim verdiği ilişkiler. (V) Sabahattin Ali’nin romanlarının başarısını sağlayan öğeler­den biri roman kişilerine karşı davranışı, diğeri ise ayrıntıları kullanmaktaki şaşırtıcı ustalığıdır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han­gisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

(I) Dünya edebiyatı, merhamet temasını yenile­meye çoktan karar vermiştir. (II) Çağımızın büyük yazarları, zor durumdaki ve yoksul insanları açın­dıracak şekilde anlatmamaktadır. (III) Bununla beraber o eski ağlamış, şairane merhamet henüz rağbetten düşmemiştir; ucuz kahkahalar gibi ucuz gözyaşlarının da müşterisi hâlâ bol. (IV) Büyük halk kitleleri, kendi yarattıkları fikir ve sanat hare­ketlerini adım adım takip edemedikleri için baya­ğılaşmış, yani ucuzlayıp sahteleşmiş merhametin sürümüne karşı koyamıyorlar. (V) Böylece, bir film kumpanyası, bir çeşit gözyaşı endüstrisi kurarak eski merhamet edebiyatını yeni kılıklar içinde ve daha geniş ölçüde yayabiliyor. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden han­gisinin yerine “Zamanımızda, düşkünlerin hâlin anlatan usta yazarların gözü yaşlı değildir.” cüm­lesi getirilirse parçanın anlam akışı değişmez?

Aşağıdakilerden hangisi bir yazının ilk cümlesi olmaya en uygundur?

(I) Bir görüşü açıklamak veya desteklemek için yazılan ve bir bütünlük gösteren yazılara “makale” denilir. (II) Makaleler gazete ve dergilerde yayım­lanır. (III) Gazete; politika, ekonomi, kültür ve da­ha başka konularda haber ve bilgi vermek için her gün veya belirli zaman aralıklarıyla çıkarılan ya­yındır. (IV) Gazetelerde yayımlanan makalelerde daha çok güncel konular işlenir, dergilerde yayımlanan makalelerde ise her zaman güncellik şartı aranmaz. (V) İster bir gazetede ister bir dergide yayımlansın, makalede temel olan düşüncedir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han­gisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

(I) Okumayı yerdim, kötüledim durdum. (II) insan, en sevdiği tutkularına bakıyorsunuz kızıveriyor. (III) Hayır, onları ne kadar sevdiğini, onlarsız ede­meyeceğini, elinden o tutkular alınırsa yaşamanın kendisi için bir anlamı kalmayacağını biliyor da yi­ne onları kötülemek isteğini duyuyor. (IV) Ben de okumayı böyle yerdikten sonra yine okumaya, bir kitaba dalmaya çalışacak değil miyim? (V) Benim için kitaplardan başka bir gerçek mi var? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi­sinden sonra “Onlardan geçtiği, onlardan kurtul­duğu için mi?” cümlesi getirilebilir?

(I)Türkçemizde çok güzel bir deyim vardır: Gönül almak. (II) Bunun yollarını ararsınız durmadan. (III) Gün gelir bir yolunu bulursunuz bir güzel söz­le, özür dileyerek, bir küçük armağanla. (IV) Bu şekilde barışan birçok kişinin gözlerindeki o mutlu­luk ve huzuru görmüşümdür. (V) İşte o an içinizde, hiç tatmadığınız bambaşka bir mutluluk ve huzur getiren bir duygu belirir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlam­lı bir bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri yer değiştirmelidir?

Geçmiş, bir bütündür. —- Fuzuli’yi kendi dünya­sı içinde, kendi görüşleri ile anlamalıyız. Dizele­rine kendisinin verdiği anlamları koymalıyız, ta­rihin amacı geçmişi maddi ve manevi bütünlüğü ile meydana çıkarmaktır. Yunus Emre’nin şiirini alıp dünya görüşünü bırakamayız. Mimar Sinan’ın camisini alıp mimari görüşünü bırakamayız. Her eseri kendi iklimi içinde incelemek gerekir. Yoksa tarihsel gerçeğe uygun olmayan yargılara sürükle­niriz. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akı­şına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmeli­dir?

(I) Neyin haber olup olmadığının belirlenmesi ha­ber değerlendirilmesiyle ortaya çıkar. (II) Haber değerlendirmesi, o içeriğin haber olup olmadığı­nın belirlenmesidir. (III) Zamanlılık ilkesi, haberin zamanlı olduğu gerçeğini vurgular. (IV) Habere konu olan içeriğin ne zaman olduğu sorusuna ya­nıt verir. (V) Habercilikte, herhangi bir olayı ya da durumu hemen ve ilk olarak yayınlamak açısından saniyeler bile önemlidir. (VI) Anlık bir gecikme, ha­beri haber olmaktan çıkarıp olağan bir duruma so­kabilir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?

(I) Toplumun % 20’sinden fazlası alerjik hasta­lıklara yatkın. (II) Toplumun beşte dördü, alerjik hastalıklara karşı dirençli. (III) Genelde polen, be­sin, ilaç, arı zehiri alerjilerine ve mesleki alerjilere rastlanıyor. (IV) Alerji nedeniyle her yıl önlenebi­lir ölümlerle karşılaşılıyor. (V) Alerji; basit olarak kaşıntı, burun akıntısı ve hapşırmayla kendini gösterir. (VI) Alerji, genetik bir zeminde çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar ve insanın yaşam kalitesini bozarak iş gücü kaybına neden olur. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi çıkarılırsa parçanın anlamında bir değişme ol­maz?

Aşağıdakilerden hangisi bir yazının ilk cümlesi olmaya en uygundur?

(I) Yıl, 1699... Osmanlı İmparatorluğu, Karlofça Anlaşması’nı imzalarken yani “Duraklama Devri”ne girerken Lale Devri’nin ihtişamlı yapıları, duraklama devrine henüz girmemekteydi. (II) An­laşmanın imzalanmasının ardından devam eden bu keyfe düşkün yaşam şekli, yaklaşık bir yüzyıl daha varlığını göstermiş ve ishak Paşa Sarayı da bu dönemin son yapısı olarak 1784 yılında tamamlanmıştır. (III) Osmanlı imparatorluğu, 13. yüzyıl sonlarından 20. yüzyılın ilk çeyreğine kadar varlığını sürdüren büyük Türk devletidir. (IV) İshak Paşa Sarayı, dönemin şartları göz önüne alındı­ğında son derece şaşkınlık yaratan bir kanalizas­yon, merkezî ısıtma ve su sistemine sahiptir. (V) Bu saray günümüzde, tarihsel olduğu kadar gör­sel bir şov da sunmaktadır ziyaretçilerine. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han­gisi düşüncenin akışını bozmaktadır?