İki çeşit bileşik eylem olduğunu daha önce görmüştük. Ad soylu bir sözcükle “etmek, olmak, eylemek" yardımcı eylemleri yan yana geldiğinde hece düşmesi ya da ses türemesi gibi herhangi bir ses değişmesi oluyorsa bunlar bitişik; olmuyorsa ayrı yazılır. Kurallı bileşik eylemler tezlik, yeterlilik, sürerlik, yaklaşma her zaman bitişik yazılır: gelivermek, yapadurmak, olagelmek, düşeyazmak... Bu parçada başvurulan anlatım yolları aşağıdakilerin hangileridir?  

Çamlıbel’in şiirlerinde, başkalarının düşündüğünün aksine kendini beğenmişliğin, bencilliğin ötesinde, bu durumu besleyen sert, öfkeli bir kişilik de belirmektedir. Mağara şiirinde; şair, kalbini bir mağaraya hapsedilmiş azgın bir kurda benzetir. Her türlü şiirinde sevdiğini “canavar,” “kahraman”, “korsan”, “çoban” gibi sevdiğini söyler. Firari'de aşkının sevdiğini “canavarlar gibi” takip edeceğini belirtir. Ayna'da sevgilisinden yoksunken, “baykuşta göz, yılanda diş, aslanda pençe” olduğunu dile getirir. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerîn hangisine başvurulmuştur?  

Göz alabildiğine uzanan şehirde tek bir ışık bile yanmıyor, dev bir kaplumbağa gibi başını içine çekip kabuğunun karanlığına kapanmış şehir. Kar, gökyüzünün derinliklerinden yüklendiği gizli bir ışıkla usulca yağıyor. Yumuşak kar tanelerinin fısıltısından başka ses yok. Pencerelerin köşeleri buz tutmuş. Soğuk, bir kesiğe değen tuz gibi, dokunduğu yeri yakıyor. Sokaklar ıssız. Karla ; kaplı damlardan beyaz ışık yansıyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?  

Bir araya gelen kuşlar kendilerine bir hükümdar seçmek isterler. İçlerinden hüthüt kuşu zaten bir hükümdarları olduğunu, ancak onu arayıp bulmaları gerektiğini söyler. Adı Simurg olan kuşu birlikte aramak için kuşların binlercesi yola düzülür. Aylar, hatta yıllar geçer. Kuşların çoğu ölür bu yolculukta. Hayatta kalan otuz kuş (Simurg, Arapça otuz anlamındadır) sonunda gerçeği anlarlar: Onca zamandır aradıkları ve sonunda buldukları Simurg, kendileridir. Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?  

Japonca yapı bakımından bitişken dillerdendir. Altay dilleri ile arasındaki bu yapı benzerliği kimi bilim adamlarına Japoncanın Altay dillerinden olduğunu düşündürür. Klaproth ve Siebold bu görüşü ilk savunanlardandır. Daha sonra aynı düşünceye Schott (1958), De Rosny (1960) ve Japoncayı çok iyi bilen J.Haffmen (1963) da katılır. Başka bilim adamlarının da bu akrabalığı savunmalarına karşın Japoncanın Altayca içindeki durumu kesinlik kazanmadığından hâlâ tartışılmaktadır. Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?  

Akşam serinliği başladığında mahallelere, kasaba ve köylere dağılırlar. Daha mahallenin ucundan, köyün girişinden basarlar yaygarayı: "Dondurmam kaymak!" Kapı önlerinde, saçak gölgelerinde, çeşme başlarında sabırsız bekleyen, avuçlarının teriyle ıslanan banknotları, demir liraları sımsıkı tutan çocuklar bu sesi duyar duymaz, aman Allah, çığlığı basar ve tozu dumana katarak cayırtılarla gelen dondurmacının yoluna çıkarlar. Bir curcuna, bir telaş ve yarıştır alır gider. Bir külah dondurma alabilmek için birbirini çiğner çocuklar. Bu parçada ayrıntıların seçilmesinde yararlanılan duyular, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?  

Gitmeden önceki son günler, mahallemize ait ufak tefek şeyleri bile ne kadar önemsediğimi fark ettim. Etrafı kalın duvarlarla çevrili sevimli ahşap evler, her sabah bağırarak tatlı bir telaş içinde bizi uyandıran sütçü, etrafa burcu burcu kokular yayan Ali amcanın fırını ve asırlık çınar ağacı... Ayrılırken şöyle bir baktım da, o koca çınar, hüzünlü bir eda ile bana bakıyordu. Kim bilir belki de yas tutuyordu. Parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?  

Eskileri küçümsemeye kalkmıyorum; onların da büyüklüklerini bilirim; ancak onların en güzel sözlerinde bile, bugünkülerde katlanamayacağımız bir yavanlık vardır. Baki’nin en güzel, en sevdiğimiz beyitlerinden birini alın: “Baki çemende hayli perişan imiş varak / Benzer ki bir şikayeti var rüzgardan". Bu bizim içimizde bir şeyler uyandırıyor, derseniz, peki, doğru söylüyorsunuz. Yok, kalkar da bunda hoş bir buluştan başka doğrudan doğruya bir anlam var derseniz, ona doğru diyemem. Anlam, ancak Cumhuriyet dönemi şiirimizde vardır çünkü. Bu parçanın anlatımında başvurulan yollar, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?  

Uçmayı deli gibi isteyip de kanatlarına söz geçiremeyen sersem kuş yavrusu örneğidir nisanda insan. Yağmur sonrası, masmavi bir serinliktir üşüten. İndim mi sokağa, göz göz asmalar, köpürmüş mor salkımlar... Neşe mi neşe, diriliş mi diriliş, hürriyet mi hürriyet... Tomurcuk çıtırtısı sımsıcak. Yaprak buğusu. Çiçek düğünü. Ve ıslak toprak... Arzu ve hayal. Uzanmak ve tutmak. Başını çevirirsin camdan, ayna gibi gökyüzü ve taze, tatlı mı tatlı gün ışığı. Papatyalar çıldırmış. Sarmaşıklar şımarmış. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?        

İnsanoğlu kedilere hak ettikleri ilgiyi asla göstermez. Bu ilgi, insan türünün kendi arasında geçerli kanunları pek iyi bilen ve sahibinin önünde kuyruk sallayıp çeşit çeşit numaralar yaparak onun gönlünü çelmeyi başaran köpeklere mahsustur. Köpekler el bebek gül bebek büyütülür, ithal mamalarla beslenir, giyim kuşamlarına dikkat edilir, akşam gezintilerine çıkarılır. Kedi ise bir çeşit süstür evde. Bir vazo veya çiçek, köşe yastığı mesela... Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?  

Uzun, ince ve yukarı doğru kıvrık bıyıkları; sürrealist resimleri, skandaliarı, gösterişçiliği ve para canlılığıyla tanınan İspanyol ressam Salvador Dali, 1904 yılında Katalonya'da doğdu. "Gizli" hayatını anlattığı otobiyografisinde, sinirli ve isteri krizleriyle dolu bir çocukluk dönemi yaşadığından söz eder. Önceleri empresyonizm ve kübizmin etkisinde resimler yaptı. Madrit Güzel Sanatlar Okulu'ndan öğrencileri ayaklanmaya kışkırttığı için kovuldu. 1927'de sürrealizmle tanıştı. 1989 yılında kaçınılmaz gerçeğe, ölüme yenildi. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?  

Modern psikoloji çoğu kişiyi, insan kişiliğinde; boşalmak için bağıran, denetlenemeyen bir parça bulunduğuna inandırdı. Bu tutumun kendimizi daha iyi hissetmemizi sağladığını, havayı temizlediğini, enerjimizi boşalttığını söylüyorlar. Buna inanmıyorum. Kızgınlığın olumlu ve sağlıklı yanları olsa bile meslek yaşantım boyunca bağırmaktan yarar görmüş tek bir insan anımsamıyorum. Kendine bağrıldığı için daha iyi dinleyen ya da duyan kimse düşünemiyorum. Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerin hangisidir?  

Kimi zaman bir gazete ya da dergi sayfasında bir yazının, bir makalenin altında "eğitimci yazar" "araştırmacı yazar" yahut yalnızca "yazar" gibi sıfatlarla karşılaşıyorsunuz. Bu imza sahiplerinin ne kadar eğitimci, araştırmacı oldukları bir yana; nerede, ne zaman ve ne yazdıkları da meçhulü-müzdür. Bu adam bir yazı yazmış ve gazetede yayımlamışsa iyi ya da kötü, yeni ya da eski, meçhul ya da meşhur, adı üstünde zaten bir yazardır. Yazısının altına bir de "feşmekan yazar" diye not düşmenin ne anlamı var! Yazının kıymeti, bu garip sıfatlara göre ölçülecek değil ya! Bu parçanın anlatım biçimi (türü) aşağıdakilerden hangisidir?  

On üç, on dört yaşlarında vardı. Belki daha da büyüktü; ama çelimsizdi. Kirli sarı saçlıydı. Gözlerini açıverse mavi mavi bakacak gibiydi. Sırtında yakası kirden kapkara olmuş gri bir gömlek vardı. Tepesinin üzerinden bir tutam inatçı saç havalanmıştı; yataktan yeni kalkmıştı sanki. Uykusunu alamamış gibi, yüzü gözü şiş vaziyetteydi. Sarı maden işlenen o daracık atölyelerden birinde, evet, iki kat merdivenle inilen havasız ve tozlu atölyelerden birinde çalışıyordu. Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

Birinci kafile ilk yürüyüşünü, tren istasyonundan, kalacakları koğuşa doğru yaptı. Gecenin geç vaktinde, Aşkale istasyonu simsiyahtı. Ölü bir şimendifer lambası sadece rayları aydınlatıyordu. Bir kırmızı ışık, bir kandil sarısı, uzun süren varış düdüğü, gecenin ayazında dağılan buhar bulutları ile dört günlük yolculuk sona eriyordu. Bu paragrafın anlatımıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?  

Ateşoğlu, paraketenin ilk şamandırasını denize attı ve paraketeyi bir ucundan suya salmaya başladı. Üç bin kulaç uzunluğundaki parakete dibe inerken bembeyaz ahtapot yemlerinin aralıklı dizisi cami mahyalarının sıra sıra kandilleri gibi, kara derinliklere pırıldaya pırıldaya çöküyordu. Akşamleyin tek tük pırıldayan yıldızlara karşılık şimdi kalabalık bir kıpraşmayla kaynaşma vardı. Geceyi engin dolanışıyla Samanyolu kuşatmıştı. Sanki gökyüzüne avuç avuç mısır tanesi savrulmuştu. Güney gecesinin ateşli koynuna değen taneler, neşe içinde ve ateşler saçarak çat pat çakıyorlardı. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?  

Edebiyat ve fikir adamlarının, sanatçıların bir dostluk belgesi ve fikir alışverişi anlamındaki yazışmalarına edebi mektup deniyor. Bir edebiyat türü olarak mektubun tarihi 15.yüzyıla kadar uzanıyor. Mektuplarının çokluğuyla dikkatleri çeken ünlüler hiç de az değildir. Kaynakların belirttiğine göre Voltaire’in yirmi bin, Tasso’nun iki bin, Motzart’ın üç bin, Van Gogh’un altı yüz elli, Namık Kemal'in bin, Ziya Gökalp’in de beş yüz kırk mektubu varmış. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmıştır?  

Kar yağışı ovaya inmişti. Ufuk kesilmiş ve görünür dünya, yüz iki yüz adıma düşmüştü. Günlerdir bu bekleniyordu zaten. En yakın tepeler bir batıp bir çıkıyordu. Bulutlar, korkusuz, gailesiz aşağılara iniyorlar, ovaya soğukluğu serpip yeniden yükseliyordu. Her taraf buz, ayak kesiliyordu. Bugün beyazın adaleti ovayı tepelere, dağlara benzetecekti. Gökyüzü alabildiğine sargındı. Ufuk yitmişti. Kar, düzen içinde sakin sakin yağacağa benzemiyordu. Yel hafiften ulumaya başlamıştı. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisinden yararlanılmamıstır?  

Kişilerle ilişkilerimizi geliştirmenin anahtarı, yeni dinleme-konuşma yöntemlerini öğrenmektir. Eski yöntemleri alışkanlıklar belirler. Bunlar rahat, tahmin edilebilir ve kolay yöntemlerdir. Aynı kalıpları kullanmamızın nedeni işe yaramaları değil, sadece daha önce kullanmış olmamızdır. Diğer seçenekse “dikkatli iletişim"! öğrenmektir. Bu tür iletişim, yüreğinizi ve zihninizi karşıdakinin yüreğine ve zihnine açmanızı gerektirir. Bunu yönlendiren alışkanlık .değil, kişiyi dinleme ya da onunla konuşma tarzımızın temelini oluşturabilecek sevgidir. Bu parçada başvurulan anlatım yolu aşağıdakilerin hangisidir?  

Çok ters bir şey yaptım. Okula giderken her zaman takip ettiğim, kış boyunca vıcık vıcık çamurlu, yazın tozlu dumanlı yolu değiştirdim. Kestirmeden boş arsalar üzerinden yürüdüm. Toprak sünger gibiydi. Battıkça yaylanıyor, yaylandıkça keyifleniyordum. Çimencikleryer yer, başlarını çıkarmışlar; özene bezene güneşleniyorlar. Ben de onlara kanıp ceketimi çıkardım. Güneş vücudumda ılık ılık:dolaşmaya başladı. Karıncalar henüz görünürlerde yok.. Resmi dairelerin. gübre kokan çatılarına doğru uçan kötü sesli kargalara laf atarak önüm sıra şırıldayan küçük mü küçük duru mu duru, kim bilir nerelerden aşıp gelen bir dereciğin peşine düşüyorum. Kıvrıla kıvrıla giden bu şen şakrak tazeyi kovalıyorum. Bu parçanın anlatımda aşağıdakilerin hangisinden vararlanılmamıstır?  

Kişi kadrosu böylesine kalabalık çok az roman vardır edebiyatımızda. Ne var ki yazarın amacı kişileri anlatmak değil; kafasında tasarladığı şemaları somutlaştırmak için kişileri araç olarak kullanmak. Bunun için de romandaki kişiler bir türlü ete kemiğe bürünemiyorlar. Bu parçada sözü edilen romanda olmadığı söylenmek istenen anlatım niteliği aşağıdaki-lerden hangisidir?  

Birinci Yeni şairlerinin amacı, şairanelikten kurtularak (—) ve (—) bir anlatım gücüne ulaşmaktı. Onlara göre “zaten güzel” olan varlığı veya insanı anlatırken onu bir de teşbih ve istiarelerle donatıp yapmacık hâle sokmak gerekmez. İnsanı ve doğayı olduğu gibi anlatabilmek bir şair için en büyük başarıdır. Bu parçada parantezle belirtilen boşluklara aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?  

“İyi düşünen iyi anlatır" sözü, anlatımda bu niteliğin gerçekleşmesindeki ön koşulu gösterir. Düşüncenin bilinen sözcüklerle biçimlendirilmesi, sözcüklerin yerli yerinde kullanılması, söyleneceklerin dolambaçlı yollara sapmadan doğrudan doğruya söylenmesi, cümlelerin anlatımın akışı içinde birbirini bütünleyecek biçimde kurulması anlatımda bu niteliği gerçekleştirir. Yukarıdaki parçada sözü edilen anlatım niteliği aşağıdakilerin hangisidir?

Belli, çok okumuş adam; çok da görmüş. Ama okuduklarıyla gördüklerini hayata uyduramıyor bir türlü. Olanı olduğu gibi değil, yapmacık tonlar vererek yazıyor. Yanı başında gördüğü etli kanlı insanları düzmece varlıklar haline sokuyor. Anlatımındaki bu zorlama yüzünden, yazdıkları hiçbir sanat değeri taşımıyor. Bu parçada sözü edilen yazarın anlatımında bulunmadığı belirtilen nitelik, aşağıdakilerin hangisidir?  

Bu niteliği taşıyan konuşma ya da yazıda sözcükler dile takılmayacak, kolayca söylenecek biçimde seçilmiştir. Karmaşık yapılı, uzun cümleler bu niteliği zedeler. Öte yandan anlamı herkesçe bilinmeyen sözcüklerle kurulu bir metin de okumayı güçleştirir. O halde bu niteliği sağlamak için söyleyiş güçlüğüne yol açmayacak ve anlamları herkesçe bilinen sözcükleri seçmek, bunlarla konuşma dilinin özelliklerini içeren kısa cümleler kurmak gerekir. Bu parçada aşağıdaki anlatım niteliklerinin hangisinden söz edilmiştir?

Ahmet Haşim için en büyük engeli, kullandığı dilin oluşturduğu söylenebilir. Kuşkusuz bu, kendisine benzersiz dil kurmasını sağlamıştır ama öte yandan okurla arasına aşılması güç bir duvar örmüştür. Ancak, Haşim, seçkinci tavrından ödün vermeyerek büyük şiirin giriş kapılarının, berkitilmiş kentlerin tunç kanatlı kapıları gibi sımsıkı kapalı olduğuna inanmıştır. Bu parçada, Ahmet Haşim’in şiirlerinde bulunmadığı söylenen anlatım niteliği aşağıdakilerin hangisidir?  

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "duruluk” söz konusudur?  

I. Şair Baudelaire sembolizminden yola çıkarak geleneksel biçimleri yoğurup kendine özgü bir şiir kurar. II. Başkalarının belki birkaç sayfaya ancak sığdırabileceği düşünceleri o, birkaç cümlede anlatıverir. III. Şair, kainatı buzlu cam ardında değil, gün ışığı altında görmek istemiştir. IV. Onun şiiri her zaman yorumun çeşitlemelerine, çağrışım selinin gökkuşağı nitelemesine açık bir şiirdir. . Yukarıdaki cümlelerde söz konusu edilmeyen anlatım niteliği aşağıdakilerin hangisidir?

Onun şiirlerinde üstünde durulacak en önemli öğeler, söz sanatlarına başvurmadan, özentiye kaçmadan çizdiği görünümler; duyurmaya çalıştığı sıcak duygular ve kolay anlaşılır olan dil ve ahenkli söyleyiştir. O, gücünü bu gösterişi olmayan söyleyişin içine serpiştirdiği lirizmden ve halkın beğenisinden almaktadır. Bu parçada sözü edilen şiirlerle ilgili olarak değinilmeyen anlatım niteliği aşağıdakilerden hangisidir?  

Anlatıların gerçek, doğru olduğu izlenimini okuyucuya veren anlatım niteliğidir. Düşüncelerin, duyguların, imgelerin yapmacıktan uzak olarak oluşturulmasıdır. Yapay ve zorlama olmama koşuluyla benzetmeler, eğretilemeler, karşılaştırmalar, somutlamalar bu anlatım niteliği içinde yer alabilir. Çünkü, anlatımda bu niteliğin bulunması basitlik sıradanlık demek değildir. Yukarıda sozu edilen anlatım niteliği aşağıdakilerin hangisidir?